اخلاق جالب رکن الدوله دیلمی

در جایی می خواندم که رکن الدوله دیلمی (یکی از سه برادر بنیان گذار آل بویه) فرمانروایی مردم دوست بود. او عادت داشت اوایل شب به پشت بام کاخش می رفت و به صداهایی که از شهر می آمد گوش می کرد. اگر صداها نشانه شادی و خرسندی مردم بود خوشنود می شد و به استراحت و تفریح مشغول می شد و اگر چنین نبود از مامورینش می خواست دلیل نا خوشنودی مردم را بیابند و رفع کنند و آن شب از تفریح خودداری می کرد.

گردش روزگار

یه بنده خدایی در فامیل ماست که حدود بیست سال پیش نسبتا پولدار بود. اون موقع که حدود بیست و پنج سالش بود برای خودش مغازه بزرگی داشت و ماشین داشت و یک خونه بزرگ. آدم بدی نبود اما گاهی دیگران را به خاطر بی پول بودن دست می انداخت. یادمه یه بار به ما گفت می دونید من چند ساله سوار اتوبوس نشدم ؟ شاید حدود ده سال باشه. منظورش این بود که من خیلی وضعم خوبه و شما ها بی پولید.
همین بنده خدا اوضاع اقتصادی اش به خاطر اشتباهات خودش تقریبا ورشکست شد و یه مدت هم شد پیک موتوری. یادمه آخرین باری که چند سال پیش دیدمش داشت تعریف می کرد که چرا موقع برگشتن به خونه از فلان مسیر میره و می گفت چون در اون مسیر راننده اتوبوسها را می شناسه و مجانی سوارش می کنند.
اینکه می گن گردش روزگار شاید یک معنیش اینه که اگر الان اون بالایی شاید یه روز بیای این پایین حواست باشه روزگار مثل چرخ فلکه !

کلمه طیبه

سوره ابراهیم آیه ۲۴ تا ۲۶أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّمَاء
تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَیَضْرِبُ اللّهُ الأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ
وَمَثلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الأَرْضِ مَا لَهَا مِن قَرَار
آیا ندیدى خدا چگونه مثل زده سخنى پاک که مانند درختى پاک است که ریشه‏اش استوار و شاخه‏اش در آسمان است میوه‏اش را هر دم به اذن پروردگارش مى‏دهد و خدا مثلها را براى مردم مى‏زند شاید که آنان پند گیرند . و مثل سخنى ناپاک چون درختى ناپاک است که از روى زمین کنده شده و قرارى ندارد.

کلمه طیبه نشانه ای دارد و آن این است که در طول زمان نتایج شیرینی به بار می آورد و مانند درختی است که ریشه استواری دارد و رشد و نمو می کند و میوه می آورد. میوه های خوراکی و شیرین. پس اگر می بینید کسی ایده ای مطرح کرده که نا استوار است و هرکس هر طور دلش بخواهد از آن برداشت می کند یا اینکه اصلا کسی سراغش نمی رود و اگر هم برود این ایده قابل رشد و توسعه نیست این ایده مصداق کلمه طیبه نیست. اگر ایده ای توسعه هم بیابد اما میوه های شیرینی نداشته باشد باز هم کلمه طیبه نیست.
این مصداقی است استوار برای سنجش کلمه طیبه از کلمه خبیثه. اگر اسلام کلمه طیبه است چون رشد و نمو کرد و هنر و معماری و ادبیات فلسفه از آن پدیدار شد. اگر ایده فاشیزم رشدی نکرد و عاقلان پی اش را نگرفتند و وقتی هم که این ایده حاکم بود میوه های شیرینی نداشت پس فاشیزم کلمه خبیثه است.
اینکه یک ایده مصداق طیبه است یا خبیثه است را باید نخست در استواری منطقی اش جست و دوم در رشد و نمو آن و سوم در نتایجش .برای دیدن نتایج هم گذشت زمان لازم است . بر این اساس حتی اگر ایده ای از نظر منطقی استوار به نظر برسد اما قابل توسعه نباشد یا اینکه قابل توسعه باشد اما نتایج نیکی نداشته باشد چون درختی ناپاک است که بر روی زمین ارامش ندارد و نه می تواند سایه ای برای شما فراهم کند نه میوه ای.
نمونه یک کلمه طیبه قانون طلایی اخلاق یا همان انصاف است که می گوید هرچه برای خود می پسندی برای دیگران هم بپسند. سخنی که هنوز در موردش کتاب نوشته می شود.اگر امروز من در سایه امنیت می توانم این نوشته را بنویسم و شما آنرا بخوانید یکی از میوه های وجود این کلمه طیبه است.
نکته ی دیگری که در این آیات است این است که پیش از این آیات خدا درختان باغهای بهشت را وصف می کند به این صورت :

و کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند به بهشتهایى درآورده مى‏شوند که از زیر [درختان] آن جویبارها روان است که به اذن پروردگارشان در آنجا جاودانه به سر مى‏برند و درودشان در آنجا سلام است

با کنار هم گذاشتن این آیات این پندار به ذهن می آید که شاید درختان سایه دار و میوه دار بهشت تجسم همین کلمات طیبه باشند. ما در این دنیا هم در آسایش و آرامش ناشی از این کلمات طیبه زندگی می کنیم. درختانی که انسانهای پیش از ما آنها را کاشته اند و ما از سایه و میوه اش بهره می بریم. ما در این دنیا در سایه انصاف و عدالت و قانون و بهداشت و تقوا است که می توانیم بیاساییم.

مشکل مردم با علوم تجربی

در کارتون مخترع منزوی معلم مدرسه اخراجی به پسر مخترع می گه مردم از نتایج کارهای علمی خوششون میاد اما چیزی را که نمی پسندند پرسشهاییه که علم برای اونها تولید می کنه.
بر عکس من فکر می کنم دست کم در ایران یکی از مشکلات مردم با علم تجربی اینه که چیزهایی را که مردم رازآلود و مبهم می دانستند علم برایشان آشکار می کنه . مردم با راز زدایی علم بیشتر مشکل دارند تا با پرسشهاش مگر اینکه با این پرسشها بر روی برگه امتحان برخورد کنند.
حتما شما هم دور و بر خودتان افرادی را می شناسید که وقتی صحبت از قوانین دقیق اقتصاد می شه دوست ندارند قبول کنند و دوست دارن فکر کنند چون روزی آدم دست خداست این قوانین چرت هستند. من نمی خوام قضاوت کنم که کی درست می گه اما می دونم که مردم دوست دارند با دنیایی راز آمیز زندگی کنند تا دنیایی که قوانین دقیق و محکمی بر همه رفتارش حکم فرماست و دانش تجربی دقیقا بر خلاف این جریان حرکت می کند.
توضیح ضروری: من وقتی می گم مردم شامل خود من هم می شود. من از این آدمهایی نیستم که خودم را کنار بکشم و بگم بقیه اینطوری هستند.

حکایت جالبی از رابعه

از رابعه پرسیدند ‫چرا اجازه نمیدهی مردم به دیدنت بیابند؟ گفت: بیایند که‬ ‫چه؟ بیایند و بروند از من کارهایی که نکرده ام حکایت کنند! می گویند: من‬ ‫زیر جانمازم پول پیدا میکنم، و دیگ من بدون آتش پخته می شود، در حالی که‬ ‫اگر چنین چیزها ببینم دچار وحشت می شوم. پرسیدند که آیا در منزل خود‬‫خوراک و نوشابه ای (از غیب) یافته ای؟ گفت: اگر هم چنین چیزی ببینم دست‬ ‫نمی زنم!‬

گردش روزگار

یه بنده خدایی در فامیل ماست که حدود بیست سال پیش نسبتا پولدار بود. اون موقع که حدود بیست و پنج سالش بود برای خودش مغازه بزرگی داشت و ماشین داشت و یک خونه بزرگ. آدم بدی نبود اما گاهی دیگران را به خاطر بی پول بودن دست می انداخت. یادمه یه بار به ما گفت می دونید من چند ساله سوار اتوبوس نشدم ؟ شاید حدود ده سال باشه. منظورش این بود که من خیلی وضعم خوبه و شما ها بی پولید.
همین بنده خدا اوضاع اقتصادی اش به خاطر اشتباهات خودش تقریبا ورشکست شد و یه مدت هم شد پیک موتوری. یادمه آخرین باری که چند سال پیش دیدمش داشت تعریف می کرد که چرا موقع برگشتن به خونه از فلان مسیر میره و می گفت چون در اون مسیر راننده اتوبوسها را می شناسه و مجانی سوارش می کنند.
اینکه می گن گردش روزگار شاید یک معنیش اینه که اگر الان اون بالایی شاید یه روز بیای این پایین حواست باشه روزگار مثل چرخ فلکه !

یدالله فوق ایدیهم

این تکه از آیات قران را به احتمال زیاد شنیده اید و هم خوانده اید :
یدالله فوق ایدیهم
اغلب افرادی که این آیه را استفاده می کنند چنین برداشت می کنند که مفهوم این آیه این است که دست خدا بالای همه دستهاست به ویژه بالای دست دشمنانش است.
اما اگر آیه ای که این جمله در آن است را بخوانید خواهید دید که ماجرا چیز دیگری است. جمله کامل این است :
ان الذین یبایعونک انما یبایعون الله ید الله فوق ایدیهم (سوره فتح آیه ۱۰)
مخاطب آیه مسلمانانی هستند که با پیامبر بیعت می کنند (نه کفار و مشرکین ) و خداوند دست پیامبر را دست خودش دانسته و فرموده کسانی که با تو بیعت می کنند دست خدا بالای دستشان است یعنی دست پیامبر که بالای دست بیعت کنندگان بوده همان دست خداست. همانطور که می بینید معنی آیه با چیزی که خیلی ها انتظار دارند کاملا متفاوت است و این نشان می دهد مسلمانان چقدر به کتاب آسمانی خودشان آشنا هستند!
برای توضیح تکمیلی به این لینک مراجعه کنید .

در مذمت گرسنگی

در بهارستان جامی چنین آمده
حکیمی با پسر خود گفت باید که بامداد از خانه بیرون نیایی تا نخست لب به طعام نگشایی زیرا که سیری تخم حلم و بردباریست و گرسنگی مایه خشک مغزی و سبکساری.
خوی خود را ز روزه تیز مکن

رسم عجیب دزدیدن عروس در قرقیزستان

ر سایت نیوزویک مطلب جالبی بود در مورد اینکه هنوز در قرقیزستان چهل درصد ازدواجها به روش دزدیدن عروس انجام می شود. در این گونه موارد داماد با کمک چند نفر از دوستانش سر راه عروس کمین می کند و وی را سوار ماشین کرده و به زور به خانه می برد. در خانه زنان بزرگ خانواده داماد جمع شده و آماده اند .با رسیدن عروس آنها سعی می کنند رضایت عروس را برای ازدواج جلب کنند. در هشتاد و چهار درصد موارد عروس در نهایت پس از چند ساعت تلاش بزرگان خانواده داماد راضی به ازدواج می شود و در باقی موارد عروس به خانه بر می گردد. راضی شدن عروس به ازدواج بیشتر به این دلیل است که در صورت تمرد وی امکان ازدواج وی کاهش می یابد چرا که ممکن است دیگر کسی حاضر به دزدیدن وی نشود!

نکته جالبی در مورد مواد مخدر

مورفین نخستین بار برای درمان معتادان به الکل مورد استفاده قرار گرفت اما به سرعت مشخص شد که مورفین از الکل اعتیادآور تر و مضرتر است. پس از مدتی هرویین اختراع شد. هرویین نیز نخست به عنوان درمان معتادان به مورفین توسط پزشکان استفاده شد اما پس از مدتی مشخص شد که هرویین از مورفین مضر تر و اعتیاد آور تر است !
شبیه این اتفاق تا حدی برای اکستازی هم افتاد به طوری که برخی از روانپزشکان از اون برای معالجه برخی از بیماران روانی استفاده می کردند اما به سرعت متوجه شدند که این مصرف این ماده پیامدهای بسیار خطرناکی داره.
اما چرا پزشکان همچین اشتباهات مهلکی را مرتکب می شوند. یکی از دلایل اینکار عدم درک کافی از متد تحقیق علمی است. شما حتما بارها در اخبار خوانده یا شنیده اید که در یک تحقیق مشخص شد مثلا بین خوردن پیاز با آنفولانزای مرغی یا سرطان رابطه وجود داره. اما چطور به این نتیجه رسیدند؟ این چیزی است که خیلی ها بهش توجه نمی کنند. روش معمولا این است که دو گروه نمونه را انتخاب می کنند مثلا دو گروه صد نفری به مدت سه ماه به یک گروه هر روز پیاز می دن و به گروه دیگه نمی دن. بعد بین دو گروه ابتلای به آنفولانزای مرغی را می شمارند و بعد نتیجه می گیرند که این دو به هم ارتباط دارند. از این بد تر اینکه گاهی اینطور نتیجه می گیرند که خوردن پیاز عامل عدم ابتلا به آنفولانزای مرغی است.
چیزی که به آن کمتر توجه می شه اینه که توام بودن دو پدیده حتما ناشی از رابطه علت و معلولی نیست. مثلا در مثال بالا شاید علت عدم ابتلا به آنفولانزا این باشه که افرادی که پیاز ها را می خورند کمتر با دیگران دیده بوسی می کنند برای همین هم کمتر مبتلا به آنفولانزا می شوند.
تجربه ای که من از برخورد با پزشکان داشته ام اینه که با اینکه اطلاعات علمی زیادی دارند اما در خارج از محدوده اطلاعاتی که در دانشگاه فراگرفته اند از خشک مغز ترین مردم جامعه و از بی اطلاع ترین اونها نسبت به ماهیت علم تجربی هستند.