راز چیست؟ حقیقتی است که کسی می داند اما پنهانش می کند. اما چرا؟
من دست کم دو گونه راز می شناسم. نخست رازی که اصلا گفتنی نیست. یعنی اصلا قابل تبدیل به بیان نیست. مثل دریافت شخصی کسی از زیبایی چیزی یا کسی و یا حتی مهارتی که کسی داراست اما قابل بیان نیست. مثلا توان شاعری یا توان خلق یک اثر هنری در واقع رازی است در درون هنرمند که جلوه این راز همان اثر هنری است. این گونه رازها گاه نازل می شوند و به شکل رمز در می آیند. بسیاری از اشعار بیان رمز گونه راز یا رازهاییست که در دل هنرمند نهفته است. اما این گونه رمزها را فقط اهل همان راز می فهمند. زبان و رمز یک عاشق را تنها یک عاشق متوجه می شود. این رازها مفاهیمی هستند از عوالمی دیگر اما زبان انسانی در اصل برای همین دنیاست و برای بیان مطالب از عوالم دیگر باید به مرتبه هنر ارتقا یابد.
آن کس است اهل بشارت که اشارت داند
اما گونه ی دومی از راز هست که گفتنی است . این گونه رازها حقایقی هستند که شخص از دیگران پنهانش می کند چون دانستنش زندگی وی یا دیگرانی را گرفتار تغییر خواهد کرد. تغییری که برای راز دان نامطلوب است.
نهفتن هر دو گونه ی راز برای رازدان بعضا سخت است و هر دو گونه ی راز گاهی به زبان رمز از دل رازدان راهی به بیرون می جویند. راز اغلب چون توفانی حبس شده در دل رازدان است که نگهداشتنش سخت و دشوار است. به همین دلیل است که داستان هایی در مورد افشای راز گفته می شود مانند داستان آن کس که از دو شاخ اسکندر با خبر شد و دانستن این راز برایش سخت و دشوار بود. به توصیه کسی به نیزاری رفت و در نیزار رازش را با نی ها گفت. اما پس از مدتی یک نی از نیزار را به سازی مبدل کردند اما وقتی در ساز می دمیدند راز مرد را بیان می کرد.
وقتی دور برم را می نگرم جهان را پر از انواع راز می بینم. رازهایی در دل مردم و در دل جهان. رازهایی که در آسمان پرواز می کنند و توسط دستگاه های گیرنده الکترونیکی ما کشف رمز می شوند. و باز همین رازها پس از گشودن باز رازی هستند در دل رمزی ! درست که بنگری زبان و کلام نیز راز و رمزی است که برای نا آشنای به آن نا گشودنی است. تصویر ها نیز همه حاوی رمز و رازندو رمز و رازهایی که بعضا در دل یا در ذهن بیننده کشف و باز می شوند.
رازی را که در عکس کودکی دوست داشتنی یا معشوقی خواستنی نهفته است تنها در دل مادر کودک یا عاشق باز می شوند و دیگران در آن عکس نمی توانند راز آن محبت را ببینند.
جهانی همه راز ... جهانی همه رمز ...
این نوشته شاید مقدمه ای باشد برای بیان یک راز...
من دست کم دو گونه راز می شناسم. نخست رازی که اصلا گفتنی نیست. یعنی اصلا قابل تبدیل به بیان نیست. مثل دریافت شخصی کسی از زیبایی چیزی یا کسی و یا حتی مهارتی که کسی داراست اما قابل بیان نیست. مثلا توان شاعری یا توان خلق یک اثر هنری در واقع رازی است در درون هنرمند که جلوه این راز همان اثر هنری است. این گونه رازها گاه نازل می شوند و به شکل رمز در می آیند. بسیاری از اشعار بیان رمز گونه راز یا رازهاییست که در دل هنرمند نهفته است. اما این گونه رمزها را فقط اهل همان راز می فهمند. زبان و رمز یک عاشق را تنها یک عاشق متوجه می شود. این رازها مفاهیمی هستند از عوالمی دیگر اما زبان انسانی در اصل برای همین دنیاست و برای بیان مطالب از عوالم دیگر باید به مرتبه هنر ارتقا یابد.
آن کس است اهل بشارت که اشارت داند
اما گونه ی دومی از راز هست که گفتنی است . این گونه رازها حقایقی هستند که شخص از دیگران پنهانش می کند چون دانستنش زندگی وی یا دیگرانی را گرفتار تغییر خواهد کرد. تغییری که برای راز دان نامطلوب است.
نهفتن هر دو گونه ی راز برای رازدان بعضا سخت است و هر دو گونه ی راز گاهی به زبان رمز از دل رازدان راهی به بیرون می جویند. راز اغلب چون توفانی حبس شده در دل رازدان است که نگهداشتنش سخت و دشوار است. به همین دلیل است که داستان هایی در مورد افشای راز گفته می شود مانند داستان آن کس که از دو شاخ اسکندر با خبر شد و دانستن این راز برایش سخت و دشوار بود. به توصیه کسی به نیزاری رفت و در نیزار رازش را با نی ها گفت. اما پس از مدتی یک نی از نیزار را به سازی مبدل کردند اما وقتی در ساز می دمیدند راز مرد را بیان می کرد.
وقتی دور برم را می نگرم جهان را پر از انواع راز می بینم. رازهایی در دل مردم و در دل جهان. رازهایی که در آسمان پرواز می کنند و توسط دستگاه های گیرنده الکترونیکی ما کشف رمز می شوند. و باز همین رازها پس از گشودن باز رازی هستند در دل رمزی ! درست که بنگری زبان و کلام نیز راز و رمزی است که برای نا آشنای به آن نا گشودنی است. تصویر ها نیز همه حاوی رمز و رازندو رمز و رازهایی که بعضا در دل یا در ذهن بیننده کشف و باز می شوند.
رازی را که در عکس کودکی دوست داشتنی یا معشوقی خواستنی نهفته است تنها در دل مادر کودک یا عاشق باز می شوند و دیگران در آن عکس نمی توانند راز آن محبت را ببینند.
جهانی همه راز ... جهانی همه رمز ...
این نوشته شاید مقدمه ای باشد برای بیان یک راز...