پند

در قرآن آمده است که جبرییل تربیت کننده پیامبر بوده.
پند در نظام تربیتی ایران از دوره باستان نقش مهمی داشته به طوری که در متون پهلوی ساسانی پند و اندرز بخش مهمی را به خود اختصاص می دهد.پیرو همین روش فرهنگی در ادبیات پارسی بعد از اسلام نیز پند و اندرز همچنان اهمیت زیادی دارد . در دوره پس از اسلام بر اثر ترویج فلسفه و کلام و فقه از اهمیت پند و اندرز نسبت به دوره پیش از اسلام کاسته شد. در اسلام توصیه های زیادی به فراگیری حکمت شده است. نمونه هایی از حکمت که در قرآن آمده همه از جنس پند و اندرز است اما فیلسوفان مسلمان در اثر فشاری که از جانب متشرعین به آنها وارد می شد و نیز به دلیل علاقه مفرط به دانششان واژه حکمت را به نفع خود مصادره کردند و آنرا به نامی شرع پسندانه برای فلسفه تبدیل کردند که از دید من کاری بسیار نادرست می آید.
در روایات نمونه هایی از پندهای جبرییل به پیامبر آمده است. این یکی به نظر من بسیار آموزنده آمد.
پیامبر فرمود :
جبریل پیش من آمد و گفت اى محمّد هر چه میخواهى زنده بمان که عاقبت خواهى مرد، هر چه را میخواهى دوست بدار زیرا از آن جدا خواهى شد و هر چه میخواهى بکن که پاداش آن را خواهى دید